İKİNCİ BAHAR; ELAZIĞ KENTSEL YENİLEME MODELİ

2020 Sivrice Depreminden önce, son 20 yılda inşa edilenHilalkent, Çaydaçıra, Cumhuriyet ve Ataşehir Mahalleleriharicinde diğer Merkez mahallelerin deprem dayanımınınyetersiz bir yapı stokuna sahip oldukları biliniyordu. 2020 Sivrice Depreminden sonra yıkılan binalar, kaybedilen canlar vehasarlı binlerce bina ile bu bilgi maalesef teyit edilmiş oldu.

2020 Sivrice Depremi ve 2023 Kahramanmaraş Depremlerindensonra TOKİ marifetiyle şehrin dört bir yanında uydu kentleroluşturuldu. TOKİ konutları ile vatandaşlar merkezden uzakancak depreme dayanıklı konut ve yaşam alanlarına yerleştiler. Bu sırada Merkez Mahallelerde kalan ve maalesef çok büyükçoğunluğu deprem dayanımı yetersiz binalar, büyük risklerteşkil etmeye devam etmektedir.

Merkez mahallelerin yenilenmesi, Elazığ’ın geleceği anlamındakritik öneme sahiptir. Yenileme sadece bina dönüşümü olarakdüşünülmemelidir. Yenileme; başta imar olmak üzere, binayenilenmesi, yolların yenilenmesi, sosyal donatının yenilenmesive en önemlisi şehri bir baştan diğer başa geçecek toplu hafifraylı bir ulaşımın planlanmasıdır. Bütün bunların yapılabilmesiiçin en temel ve en kritik unsur, maliyet ve finansmandır.

Türkiye’de kentsel dönüşüm ve kentsel yenilemenin önündekien büyük engel finansman gibi görünse de aslında en büyükengel her türlü maddi desteğin Merkezi İdareden beklenmesialışkanlığıdır. Dünyadaki bütün başarılı ve vizyon kentselyenilenme projelerinin tamamının kendilerine özgü finansmanmodellerinin olduğu unutulmamalıdır.

İkinci Bahar Elazığ Kentsel Yenileme Modelimiz hazırlanmadanönce, detaylı bir durum tespiti yapılmıştır. Vatandaşlarımızıntereddütleri, şüpheleri, beklentileri ve talepleri dikkatlesınıflandırılmış ve değerlendirilmiştir. Kentsel YenilenmeProjemizin başarılı olması, vatandaşımızın teveccühü iledoğrudan ilişkilidir.

Kentsel Yenileme Projelerinin hayata geçmesinin önünde ikitemel engel bulunmaktadır: Birincisi, çok büyük finansmanihtiyacı, ikincisi ise vatandaşa olmayan evin taahhüt edilmesidir. İkinci Bahar Elâzığ Kentsel Yenileme Modeli, tüm gerçekler, avantajlar, dezavantajlar, riskler ve imkânlar değerlendirilerekoluşturulmuştur.

İkinci Bahar Elâzığ Kentsel Yenileme Modeli, on üç temelsüreçten oluşan özgün bir projedir. Bunları genel olarak şuşekilde ifade etmek mümkündür.

1. Elâzığ Kentsel Yenilenme Modelini Elazığ Belediyesiyürütecektir. Elazığ Belediyesi tarafından, kentsel yenilemealanı alt gruplarında uzmanlaşmış profesyonellerin, kurumve kuruluşların yer aldığı bir yürütme kurulu oluşturulacak, bu yönetim basını sürekli olarak bilgilendirecek vevatandaşlarla temasları profesyonel olarak yürütecektir.

2. Kentsel yenilenme projeleri, çok disiplinli ve veri havuzuçok büyük olan çalışmalardır. Bu tür çalışmaların defter hesabıyla veya excel tablolarıyla yürütülmesi mümkündeğildir. Elâzığ Kentsel Yenilenme Modeli kapsamındakiçalışmaların sağlıklı bir şekilde yürümesi, her türlübelgenin kayıt altında olması, projenin sürdürülebilirolması için mutlaka özel bir yazılım oluşturulacaktır. ElâzığKentsel Yenileme Yönetim Kurulu üyelerinden finansmanbilgilerine, bütçe yönetiminden hak sahipliği bilgilerine, projelerden sözleşmelere kadar her türlü verinin bulunduğu, aktif olarak kullanılabildiği, analiz ve raporlamalarınyapıldığı bir yazılım geliştirilecektir. Bu yazılım sayesindeilerleyen yıllarda da şehrimiz önemli kazanımlar eldeedecektir.

3. Elâzığ Kentsel Yenileme Modeline ait özgün bir finansmanmodeli tasarlanmıştır. Elâzığ Kentsel Yenileme Modelinde, öncelikle şehir merkeziyle ilişkisi kesilmeyecek yeni biryerleşim bölgesi alanı belirlenmiştir. Kamuya ait olan veElâzığ Belediyesinin müracaatıyla alınacak bu arazi 1700 dönüm civarındadır. Bu arazinin planlamasında, yol, cami, park, okul, sağlık, vb. alanlar için 700 dönümükullanılacak, yapılaşma için 1000 dönüm arazi kalacaktır.

4. 1000 dönüm arazi üzerine kurulacak Uydu Kent Modeli ileişe başlanacak, URARTU, ARTUKLU, SELÇUKLU, OSMANLI VE GÜNÜMÜZ HARPUT EVLERI MIMARISININ KULLANILDIĞI MÜSTAKIL EVLERDEN OLUŞACAK 10.000 KONUT ÜRETILECEKTIR. Uydu Kent, hem huzurlu bir yaşamalanı olacak, hem de şehirimizin turizm hareketliliğine can katacak lokomotif bir proje olacaktır.

5. Bu Proje kapsamında hem kamuya ait yeni yerleşim yerihem de merkez mahalleler için çok etkin, modern, hakkaniyetli ve şehrin tamamına yeni bir imar yapılacaktır. Şehrin en az 50 yılını temsil edebilecek vizyona vekabiliyete sahip bu yeni imar planı yapıldıktan sonra, UyduKent ve Şehir Yenileme projeleri hayata geçirilecektir. Hem Uydu Kent alanında hem de şehir merkezi yenilemebölgesinde vatandaşların taleplerinin, gelenekselmodellerin, modern tasarım kriterlerinin ve teknikdoğruların dikkate alındığı projeler hazırlanacaktır.

6. Elazığ Kentsel Yenileme Modeli Yürütme Kurulu, şehrinmütahitleri ile masaya oturacak, bu bölgede “HasılatPaylaşımı Modeli” ile şartları sağlayan özel sektöryüklenicilerine belirlenecek yüzdelik bir kırımla 10.000 müstakil konuttan ve iş yerlerinden oluşan Uydu Kent’inüretimini yaptıracaktır. 

7. Böylece Elâzığ Belediyesi, üretilecek 10.000 civarındamüstakil konutun ve işyerinin, pazarlıktan payına düşenkısmına hiç bir maddi destek vermeden sahipolacaktır. Örneğin, yüzde kırk ile anlaşma sağlanmışsa, yapılacak 10.000 müstakil konut ve işyerinin, 6.000 tanesi, hiç bir bedel ödemeden Elâzığ Belediyesinin kullanımınageçecek, Şehir Merkezinin Yenilenmesi için bütçe eldeetmiş olacaktır.

8. Projeler ve yaklaşık maliyetler hazırlandıktan sonra ŞehirMerkezinin Yenilenmesi projesi etap ve bölgelereayrılacaktır. Her bir iş paketi için özel sektör davet edilecekve yeniden hasılat paylaşım oranında anlaşmalarsağlanacak, sözleşmeler yapılacak ve işin en kısa zamandatamamlanması sağlanacaktır. Konutlar, iş yerleri ve yaşamalanları tamamlandıkça, vatandaşların kullanımına açılacakve Elâzığ şehir merkezi kentsel yenileme modeli hayatageçmiş olacaktır.

9. Elâzığ Belediyesi, Nailbey, Çarşı, Rüstempaşa, İcadiye, Rızaiye, İzzetpaşa mahallelerinde belirleyeceklerialanlardan 6.000 ev alacak ve karşılığında Uydu Kenttekiortalama 200 m2 olan 6.000 müstakil konut ve işyerini haksahipleri ile bedelsiz takas edecek, hemşerilerimizin yeni müstakil konutlarına yerleşmelerini sağlayacaktır. Eski evlerini Elazığ Belediyesine devreden mahalle sakinleri, hiç bir bedel ödemeden, müstakil villalarında mutlu vegüven içinde oturmaya başlayacaktır. 

10. Eski evleri devralan Elazığ Belediyesi adına hareketedecek Elazığ Kentsel Yenileme Yönetim Kurulu, şehrimizin  müteahhitleri ile tekrar masaya oturacak, şehirmerkezinde yıkılacak 6000 konuttan yeni imar planındabelirtilen sayıda, örneğin 3.000 civarında evi yenidenyaptıracak, güneş enerjisi ile enerji problemi çözülmüş, altyapısı, otoparkı, alt geçitleri, çocuk oyun alanları gibisosyal donatıları tamamlanmış bir şehir merkezi inşaedecektir.  

11. Hasılat paylaşımından sonra bir kez daha Belediyenin elinde şehir merkezinde 1.500 ev ve işyeri kalacak ve buevler ve iş yerleri, diğer mahallelerin dönüşümündesermaye olarak kademeli şekilde kullanılmaya devamedilecektir. 

12. Böylelikle çok kısa bir zaman içinde, yeni imar planınauygun, tarihi ve kültürel kimliği korunmuş, gelenekselmimari unsurları modern tasarımlarla dengelenmiş, tarihieserler ve yerel kültürel değerlere saygılı, yenilenebilirenerji ve su tasarrufu öncelenmiş, ticaret ve sosyal alanlarıoluşturulmuş, ulaşım ve altyapısı tamamlanmış, kamusalalanlar ve yeşil alanların olduğu, yerel esnaf ve işletmelerindüşünüldüğü, depreme ve doğal afetlere dayanıklı, gelenekten güç alıp geleceğe yön veren, ikinci baharınıyaşayacak ve yaşatacak bir kent ortamı yaratılmışolunacaktır. 

13. Sonuçta;

ELÂZIĞ ve ELAZIĞLILAR KAZANACAK, yapı stoğutamamen yenilenmiş, yeniden doğunun en güzel,Türkiye’nin en gözde ve depreme dayanıklı bir ili olacak,

HEMŞERİLERİMİZ KAZANACAK, hiç bir bedel ödemeden ortalama 200 m2 olan geleneksel mimariylebezenmiş, depreme dayanıklı müstakil evlerinekavuşacaklar, 

YEREL MÜTEAHİTLER KAZANACAK, şehrin parasıtekrar şehrimize iş ve istihdam olarak dönmüş olacak,

ELÂZIĞ BELEDIYESI KAZANACAK, bütçesinden hiçbir harcama yapmadan, Elazığ’ın kentsel yenilemesinitamamlamış olacak,

BİZLER KAZANACAĞIZ, hemşerilerimizin mutluluğunaortak olacağız ve şehrimize bir nebze de olsa faydamızolduğu için mutlu ve huzurlu olacağız. 

HAYDİ BİSMİLLAH…